WENEN TIP 3: HUNDERTWASSER

Eén van de meer recentere architecten die zijn stempel heeft gedrukt op de stad Wenen is Friedensreich Hundertwasser. Deze opmerkbare persoon leefde van 1928 tot 2000 en was bij leven naast architect ook kunstenaar. Bovendien was hij ook een persoon die graag kleurrijke gebouwen ontwierp die ook nog eens milieu- en mensvriendelijk zijn.

De wonderbaarlijke kijk op het leven heeft ook te maken met zijn levensloop. Zo is de als Friedrich Stowasser geboren kunstenaar al op zeer jonge leeftijd zijn vader verloren en hadden moeder en kind het in ten tijde van de Tweede Wereldoorlog moeilijk vanwege hun joodse afkomst. Tijdens het Hitlerregime deden zij zich voor als christenen. Om onder de radar te blijven werd hij zelfs lid van de Hitlerjugend. Voor het grootste deel heeft Hundertwasser zijn vaardigheden op autodidacte wijze aangeleerd. Hij heeft slechts drie maanden op de kunstacademie gezeten. In eerste instantie was hij vooral actief als kunstenaar en in de jaren vijftig groeide zijn interesse in architectuur.

Zijn doorbraak kwam in 1962 op de wereldberoemde Biënnale van Venetië. Hij maakte huizen over de hele wereld. Zelfs in het Nederlandse Goor is een kantoorgebouw te bezichtigen dat is geïnspireerd op deze befaamde kunstenaar en architect. Het is geen echt Hundertwasser-gebouw, maar zou het wel zomaar kunnen zijn.

De werken van Friedensreich Hundertwasser

Wat betreft zijn architectuur is Hundertwasser zeer herkenbaar door het ontbreken van rechte lijnen, evenals het gebruik van keramiek en contrasterende kleuren. Daarbij ging hij ook zeer creatief te werk. Hij maakt van zijn architectuur ware kunstobjecten. Zo is de boomhuurder ontsproten uit zijn geniale brein. Het gaat hier om een boom die vanuit een gebouw naar buiten groeit om op deze manier een natuurlijke schaduw te creëren op bijvoorbeeld een balkon. Het afvalwater werd gezuiverd door middel van water zuiverende planten aan de zijkant van het gebouw. Bewoners van zijn bouwwerken hadden ook een baalde autonomie. Zij maakten gebruik van hun zogeheten ‘vensterrecht’, een recht voor huurders om dat deel van de gevel dat ze leunende uit het venster konden bereiken naar eigen believen de decoreren.

Het zogeheten ‘oogsnede’ is een idee van Hundertwasser, waarbij een deel van het pand onder de grond zit en een deel erboven en een grastapijt als een soort biljartlaken werd opengesneden aan één kant werd opgelicht. Van de achterzijde leek het gras gewoon door te lopen en aan de voorzijde kwam er een hobbitachtige constructie uit de aarde. Het mag duidelijk zijn dat er in Wenen enkele mooie voorbeelden zijn van de opmerkelijke architectuur van Hundertwasser.

Wenen en Hundertwasser

Het populaire blog ‘in 12 uur’ heeft een geweldig artikel geschreven over een dagje in Wenen, waarbij het thema ‘een andere kant van Wenen’ is. Hierbij worden ook de verschillende panden van Hundertwasser bezocht. Het verhaal heeft een mooie opbouw, compleet met tijdlijn en veel foto’s:

Wenen in 12 uur: een andere kant van Wenen

Hundertwasserhaus

Het Hundertwasserhaus is een transformatie van een sociaal appartementencomplex waarbij meteen al de kleurrijke lappensprei-achtige gevel opvalt. Volgens velen was deze omvouwing van het voormalige saaie complex kitsch. Tegenwoordig wordt zeker juist dit pand op waarde beschouwd. De mooie groene elementen zoals water zuiverende planten en de boomhuurder springen in het oog. Ook aan de binnenzijde van het gebouw zijn de invloeden van Hundertwasser zeker waar te nemen. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de kleurrijke pilaren in de catacomben van het complex.

Het is mogelijk om het pand te bewonderen, maar dan wel vanaf de buitenzijde, want er wonen nog altijd mensen in het complex en hun wooncomfort moet zeker in de geest van de architect worden gerespecteerd. Om de bewoners van het pand dan ook te ontlasten is er een winkelcentrum gerealiseerd tegenover het Hundertwasserhaus dat overigens ook door dezelfde architect is ontworpen en dus al net zo interessant om te bewonderen.

Hundertwasserhaus

Hundertwasser Village

Al even hadden we gerefereerd naar het winkelcentrum tegenover het Hundertwasserhaus. De verbouwing van dit complex vond plaats tussen 1983 en 1985. Het opmerkelijk gebouw trok enorm veel bezoekers waardoor de bewoners minder konden genieten van hun verblijf. De bezoekers konden het complex namelijk niet betreden en verder konden ze nergens heen. Op de plek tegenover het huis was een voormalige bandenfabriek en de architect bouwde daar tussen 1990 en 1991 een winkelcentrum volledig in zijn stijl. Ook hier vallen de felle kleuren en de groene elementen op. Op het dak staan 30 bomen die wel tot 15 meter hoog zijn en aan de binnenzijde zijn leuke winkeltjes en bars die ook omgeven zijn door een Hundertwasserwereld.

KunstHaus Wien

Een voormalige meubelfabriek werd door Hundertwasser omgetoverd tot het KunstHaus. Ook hier zie je weer duidelijk de bekende stijlelementen van de architect en kunstenaar. Geen rechte lijnen, vele patronen en opvallende materialen sieren de gevels van het gebouw. Naast dat gebouw aan de buitenzijde typisch is voor Hundertwasser, is de binnenzijde ook een waar eerbetoon aan de kunstenaar. Hier is een permanente expositie van alles over deze autodidacte veelkunner. Je komt hier meer te weten over zijn filosofie, zijn werken als kunstenaars, maar ook zijn er maquettes van zijn architectuur.

Afvalverbrandings-stadsverwarmingscentrale Spittelau

Spittelau is een fraai voorbeeld van Hundertwasserarchitectuur. Wat er aan dit gebouw opvalt naast de typische vormen en kleuren die onlosmakelijk aan Hundertwasser verbonden zijn, is de prachtige sprookjesachtige toren. Ook hier komt weer het milieuaspect van de architect om de hoek kijken. De verbrandingsoven is namelijk ook een stadsverwarmingscentrale die gebruik maakt van de restwarmte van de het afval dat wordt verbrand. Het gebouw lijkt wel een beetje op een paleis van uit een Arabisch sprookje.

Spittelau